Chấn thương cổ chân khi chơi bóng đá rất phổ biến, phổ biến nhất là cổ chân lệch sang một bên, gọi là “lật sơ mi”, khi đi khám thường được chẩn đoán là bong gân cổ chân. Tổn thương nếu được điều trị đúng cách mới nhanh lành, ngược lại sẽ ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, khó lành hẳn trong tương lai.
Những cấp độ bong gân khi đá bóng
Trong những trận đấu bóng đá thì nguy cơ chấn thương không phải là hiếm và một trong những chấn thương bong gân là chiếm số nhiều. Đặc biệt trong những trận đấu ty le keo cao các cầu thủ thường va chạm mạnh. Dưới đây là những cấp độ bong gân khi đá bóng
BONG GÂN CỔ CHÂN NHẸ (ĐỘ I)
Đau vừa, sưng tấy cục bộ, vẫn đi lại được. Tổng thời gian chữa bệnh là khoảng 4-6 tuần
BONG GÂN TRUNG BÌNH (ĐỘ II)
Có thể nghe thấy tiếng xé rách nhẹ khi chấn thương. Mắt cá chân sưng đau, đi lại khó khăn. Sau một vài ngày, vết bầm tím có thể xuất hiện trên da. Bệnh vẫn sẽ quay lại nhưng sẽ lâu hơn, khoảng 4-8 tuần
BONG GÂN NẶNG (ĐỘ III)
Các dây chằng bị đứt hoàn toàn và toàn bộ mắt cá sưng tấy và rất đau. Mắt cá chân rất “rụng rời”, đi lại rất khó khăn và đau đớn. Mức độ này cần điều trị tích cực trong tối đa 12 tuần để hồi phục hoàn toàn.
Cách xử lý ban đầu không đúng cách có thể dẫn đến đau mãn tính và lỏng lẻo mắt cá chân, rất khó điều trị.
Đá bóng bị bong gân xử lý như thế nào?
Các cách điều trị không nên làm
- Xoa bóp dầu nóng: sưng thêm
- Kéo nắn: chảy máu nhiều hơn, rách nhiều hơn
- Bó thuốc bắc: nhiễm trùng da
- Đi lại chạy nhảy quá sớm: dây chằng chưa lành
- Tiêm thuốc vào vết thương: thời gian lành vết thương lâu hơn
Các cách chữa bong gân nhanh nhất nên làm
Một khi bị thương, ngừng tập thể dục ngay lập tức. Sau đó chườm túi nước đá lên vùng bị đau trong 10 phút, 3-4 lần/ngày, ấn vào mắt cá chân và kê cao bàn chân.
Đối với những trường hợp bong gân nhẹ, người bệnh có thể tự điều trị tại nhà càng sớm càng tốt bằng cách:
- Nghỉ ngơi, đừng đi bộ với cái chân bị thương của bạn
- Chườm đá lên vùng sưng mỗi lần 20-30 phút, ngày 3-4 lần, không chườm đá trực tiếp lên da mà nên chườm túi đá qua khăn.
- Dây đàn hồi: Dùng áp lực nhẹ quanh khớp mắt cá chân hoặc sử dụng giá đỡ mắt cá chân. Mắt cá chân cần được nghỉ ngơi nên bạn nên sử dụng nạng
- Nâng cao chân: Trong 48 giờ đầu tiên, hãy giữ chân cao hơn tim.
- Dùng các thuốc giảm đau, kháng viêm, chống phù nề như: Ibuprofen, αchoay…
Nếu bạn nhận thấy mắt cá chân rất đau (bong gân độ II hoặc III), bạn cần đi khám bác sĩ chuyên khoa. Uống thuốc giảm đau thông thường như paracetamol hoặc thuốc giảm đau vừa giảm đau vừa giảm sưng. Chọc hút dịch (máu bầm) cổ chân
Nguyên tắc chữa bong gân cổ chân
Hầu hết bong gân mắt cá chân không cần phẫu thuật, ngay cả những trường hợp nghiêm trọng. Có 3 bước điều trị bong gân cổ chân từ nhẹ đến nặng:
- Bước 1: Bệnh nhân nghỉ ngơi, bất động, giảm sưng.
- Bước thứ hai: Tập thể dục, khôi phục phạm vi chuyển động của khớp càng sớm càng tốt và tăng sức mạnh cơ bắp.
- Bước 3: Tiếp tục luyện tập và thích nghi để trở lại sinh hoạt bình thường.
3 tuần đối với bong gân nhẹ và 6-12 tuần đối với bong gân vừa đến nặng.
Khi nào cần đến bệnh viện?
Các trường hợp bong gân từ trung bình đến nặng (sưng mắt cá chân, mất vững, mất cử động). Khi đó, ngoài việc chườm đá để giảm đau, chân cũng phải nằm yên tuyệt đối. Cố định bằng cách bó bột từ 1/3 trên của cẳng chân xuống đến gốc các ngón chân trong ít nhất 3 tuần. Sau khi bó bột là giai đoạn tập thể dục.
Không xoa bóp, chườm nóng, tiêm bất kỳ loại thuốc nào lên vùng bị bong gân để tránh làm giãn mạch máu, chảy máu, phù nề. Không nên băng quá chặt vì có thể gây đau và bầm tím ở chỗ bong gân.
Bong gân khi nào cần phẫu thuật?
Phẫu thuật được chỉ định cho những trường hợp bong gân nặng không đáp ứng với điều trị bảo tồn và mắt cá chân không ổn định. Có thể phẫu thuật nội soi khớp, dùng lỗ trước khớp cổ chân đưa camera vào trong khớp để quan sát bề mặt khớp, nếu có mảnh sụn thì lấy ra. Dây chằng có thể được khâu lại hoặc tái tạo bằng ghép gân tự thân.
Phòng ngừa bong gân cổ chân khi đá bóng
- Khởi động thật kỹ trước khi chơi thể thao hoặc các hoạt động thể chất khác.
- Mang đúng loại và cỡ giày thể thao
- Hãy cẩn thận khi đi bộ, chạy hoặc nhảy trên mặt đất không bằng phẳng.
- Giảm hoặc ngừng tập thể dục khi bạn bị đau mắt cá chân.
Nên tránh bong gân mắt cá chân lặp đi lặp lại, có thể dẫn đến bong gân mãn tính. Nếu bị bong gân một lần và dây chằng không được phục hồi hoàn toàn thì sẽ bị bong gân nhiều lần. Nếu cơn đau kéo dài hơn 4-6 tuần thì được gọi là bong gân mãn tính. Nên tránh các hoạt động có xu hướng làm nặng thêm tình trạng bong gân mãn tính, chẳng hạn như đi bộ trên bề mặt không bằng phẳng và chơi các môn thể thao khiến mắt cá chân dễ bị trẹo hơn.
